مالیات، یکی از مهم ترین منابع درآمد دولت ها است و بخش عمده ای از آن هم مربوط به مالیات دریافتی از اشخاص حقوقی است و به همین دلیل است که شیوه ی محاسبه، تعیین و دریافت مالیات برای اشخاص حقیقی و حقوقی اهمیت بسیار بالایی دارد.
مالیات ابرازی، همان تعیین نرخ و مقدار مالیات بر اساس اطلاعاتی است که اشخاص حقیقی و یا حقوقی به حوزه مالیاتی ارائه می دهند. برای مشخص شدن میزان این مالیات، افراد باید اطلاعاتی مانند ترازنامه، سود و زیان را به وسیله ی تسلیم اظهارنامه، با اداره ی امور مالیاتی ارائه دهند و در صورت ارائه ی اطلاعات ناقص و یا نادرست، مشمول جریمه می شوند.
اطلاعات ارائه شده باید بر اساس قوانین مربوط به منبع مورد نظر باشد، به عنوان نمونه، اظهارنامه ی اجاره املاک باید براساس احکام ماده ۸۰ و اظهارنامه ی اشخاص حقوقی باید براساس ماده ۱۱۰ ارائه شود.
مالیات ابزاری
مالیات ابرازی، نوعی از سیستم پرداخت مالیات است و مودی در اظهارنامه ی تسلیمی خود آن را ارائه می دهد و این نوع مالیات باید به وسیله ی مودی پرداخت شود و یا ترتیب پرداختش انجام دهد و در صورت عدم انجام این کار، اداره ی مالیاتی می تواند آن را از طریق اجرائیات وصول نماید.
در حقیقت، مالیات ابزاری، سود ابزاری است که به وسیله ی مودیان در اظهارنامه ارائه می شود و با توجه به آن به میزان 25 درصد باید مالیات پرداخت کنند.
مالیات ابزاری و سود آن
مالیات تشخیصی
مالیات تشخیصی، مشخص شدن نرخ و مقدار مالیات بر اساس تشخیص حوزه مالیاتی است و این گزینه برای افرادی است که مستندات کافی ارائه نمی دهند و یا دارای دفاتر ناقص یا نانویس هستند. دیگر اینکه، هزینه هایی مغایربا مفاد ۱۴۸ و ۱۴۹ قانون مالیات شناسایی کرده اند و یا درآمدهای کتمان شده ای، حوزه ی مالیاتی برای آن ها در نظر گرفته است.
حوزه ی مالیاتی در این روش، مالیات مشمول شده را با توجه به اطلاعات موجود در سامانه و اطلاعیه های ۱۶۹، برای مودی شناسایی و برگ تشخیص را صادر می کند. مودیان هم بعد از صادر شدن برگ تشخیص، می توانند به سه روش اقدام کنند:
- مالیات تشخیصی را تمکین و در واقع آن را قبول و پرداخت کنند.
- می توانند برای توافق با رئیس در خواست جلسه 238 را دهند و شانس خود را برای تعدیل مالیات امتحان کنند.
- می توانند به هیات های حل اختلاف مالیاتی برای ورود به فرایند دادرسی مراجعه کنند.
در حقیقت، اشخاص برای مالیات ابرازی باید اطلاعات کامل و دقیق از وضعیت مالی خود را ارائه دهند و مالیات بر اساس این اطلاعات محاسبه شود، در مالیات تشخیصی، اداره ی امورد مالیاتی، با توجه به تشخیص و اطلاعات موجود در سامانه، مالیات را تعیین می‌کند.
درآمد ابزاری
درآمد ابزاری مشمول مالیات، همان سود ویژه است که از کسر کردن کل فروش و خدمات، منهای هزینه ها به دست می آید.
البته با توجه به نظر برخی از اقتصاددانان، درآمد ابزاری مشمول مالیات، از کل فروش و خدمات منهای درآمدهای معاف از مالیات مانند سود سپرده بانکی و درآمدی ناشی از مالیات ابزاری و همان سود ویژه به دست می آید.
به طور کلی، درآمد ابزاری همان سود ویژه ی حسابداری است که از کل فروش و خدمات منهای هزینه ها به دست می آید.
درآمد ابزاری از منظر اقتصادی
تبصره 7 ماده 105 قانون مالیات مستقیم
با توجه به هر ده درصد 10 درصد افزایش درآمد ابرازی مشمول مالیات اشخاص موضوع این ماده در برابر درآمد ابزاری مشمول مالیات سال گذشته ی آن ها، یک واحد درصد و حداکثر تا پنج واحد درصد از نرخ‌های مذکور کم می‌شود.
در صورت تسویه ی بدهی مالیاتی سال قبل و ارائه ی اظهارنامه ی مالیاتی مربوط به سال جاری، می توانید از تخفیف تسویه بدهی مالیاتی استفاده کنید.
مفاد تبصره 7 ماه 105
درآمد ابزاری ذکر شده در تبصره 7 ماده 105 در واقع همان سود ناخالص، قبل از کسر مالیات می باشد و به دلیل اینکه عملیات فروش صرفا به کسب سود به تنهایی منجر نمی شود و عوامل دیگری نیز در آن دخیل هستند.
قوانین مربوط به درامد ابزاری و مفاد آن
ماده 94 قانون مالیات مستقیم
درآمد مشمول مالیات مودیان در فصل چهارم، فروش کالا، خدمات و نیز سایر درآمدهایی که در فصل های دیگر مشمول مالیات نشده اند، می باشند و بعد از کسر هزینه ها و نیز استهلاک های مربوطه مطابق مقرراتی که در فصل هزینه های قابل قبول مالیاتی و استهلاک بیان شد، مشمول مالیات محاسبه می شود.
با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، یکی از موضوعات مهم و چالش برانگیز تفاوت مالیات ابرازی و قطعی است و علت اصلی تفاوت میان این دو نوع مالیات هم، مبنای محاسبه آن ها است. مالیات ابرازی نوعی سیستم مالیاتی است و مودی باید به وسیله ی اظهارنامه ی تسلیمی به سازمان امور مالیاتی آن را ابراز کند. میزان و نوع مالیات مشمول شده برای اشخاص حقیقی و یا حقوقی، به وسیله ی برگ تشخیص مالیاتی اعلام می شود.
