ﯾﮑﯽ از اﺳﻨﺎد ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻔﯿﺪ و ﮐﺎرآﻣﺪ «ﺳﻨﺪ ﺻﻠﺢ ﻋﻤﺮی» اﺳﺖ که این سند معمولا، در دﻓﺎﺗﺮ اﺳﻨﺎد رﺳﻤﯽ ثبت می شود و در قوانین حقوقی به معنای قرارداد و عقدی است که فرد اموال یا مال خود را به اشخاصی مانند همسر و فرزند یا غیره صلح می‌کند.
توافق، این اﻣﻮال ﻏﯿﺮﻣﻨﻘﻮل ﮐﻪ اﻏﻠﺐ ﺷﺎﻣﻞ آﭘﺎرﺗﻤﺎن، ﺧﺎﻧﻪ، زﻣﯿﻦ و ﺑﺎغ اﺳﺖ، ﻣﯽﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ اﺳﻨﺎد رﺳﻤﯽ، اﺧﺘﯿﺎر ﻓﺮوش، اﺟﺎره دادن و ﯾﺎ ﺣﺘﯽ ﻓﺴﺦ و اﻗﺎﻟﻪ ﺳﻨﺪ ﻣﺬﮐﻮر باشد و اختیار آن را ﺗﺎ زﻣﺎن ﺣﯿﺎت ﺑﺮای ﺧﻮد ﻧﮕﻪ دارد و اﺻﻞ ﻣﺎل را ﺑﻪ ﻓﺮزﻧﺪ و ﯾﺎ اﺷﺨﺎص دﯾﮕﺮ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﺧﻮد اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻪ ﺷﺨﺺ زﻧﺪه اﺳﺖ، ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ دﺧﺎﻟﺖ و ﻧﻈﺎرت و اﺧﺘﯿﺎر ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺎل ﺧﻮد را دارد، اﻣﺎ ﺑﻌﺪ از ﻣﺮﮔﺶ، ﻣﺎﻟﮏ آن ﻣﺎل، ﻓﺮزﻧﺪ ﯾﺎ ﺷﺨﺺ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و اﯾﻦ ﺷﺮاﯾﻂ، ﺗﺎﺑﻊ ﻣﻘﺮرات ارث ﻧﻤﯽﺷﻮد.
تفاوت توافق صلح عمری با وصیت و غیره
تفاوت توافق صلح عمری با وصیت
در وصیت کردن، افراد تنها می‌توانند تا یک سوم اموال خود را برای بعد از فوت وصیت کنند. دو سوم مابقی ارث بر اساس قانون ارث تقسیم می‌شود. به همین دلیل است که افرادی که مایل‌اند تمام اموال را منتقل کنند باید سند رسمی انتقال تنظیم نمایند، اما در توافق صلح عمری، مالک علاوه بر اینکه می‌تواند تمام مال را منتقل کند، ضمن انتقال سند حق استفاده از مال را تا پایان عمر برای خودش در نظر گیرد.
شروط مهم در صلح عمری
- تا زمانی که مصالح در قید حیات است، منافعی که از ملک حاصل می‌شود، متعلق به فرد است.
- با فوت شخصی که اموال را منتقل کرده است، صلح کامل می‌شود و اموال و املاک متعلق به شخصی می‌شود که اموال به نام وی است.
- سومین شرط صلح عمری، شرطی است که مربوط به فسخ مادام العمر است و می‌توانید آن را ذکر کنید. شرط فسخ مادام‌العمر به این معنی است که می‌توانید در هر زمانی که خواستید صلح را به صورت یک طرفه و بدون حضور فرد دوم فسخ کنید.
- در این توافق تمام منافع حاصل از مال از جمله اجاره و دیگر مزایا به مالک اصلی می‌رسد و هر زمان که بخواهد می‌تواند مال را به نام خود برگرداند.
- در مورد عقد چنین صلحی، در صورتی که عقد صلح باقی باشد و والد فوت کند، ملک یا مال مورد نظر به صورت قانونی به فرزند منتقل شده و ارثی به دیگر وارثان نخواهد رسید.
- در صلح عمری سند جدیدی تنظیم نمی‌شود؛در این حالت از طرف شخص متصالح امکان فروش یا انتقال مال تا زمانی که شخص انتقال‌دهنده زنده باشد، وجود ندارد.
- در طول استمرار عقد، اگر متصالح مثلا فرزند یا شخص دیگر به تعهدات خود عمل ننماید، مصالح مثلا پدر می‌تواند با مراجعه به دفترخانه محل ثبت سند آن را فسخ و مال مورد نظر را به تملیک خود در بیاورد.
برای داشتن عقد صلحی بی‌عیب و نقص، باید شروط ذکر شده در ذیل را رعایت کنید:
- طرفین عاقل و بالغ بوده و قدرت اداره اموال خود را داشته باشند.
- طرفین انعقاد عقد صلح را بخواهند و از انجام آن راضی باشند.
- مالی که مورد صلح قرار می‌گیرد از نظر قانون ارزش اقتصادی داشته باشد.
صلح عمری و مالیات متعلقه شروط آن
صلح عمری و مالیات متعلقه
بر اساس ماده ۱۲۲ قانون مالیات‌های مستقیم، مالیات صلح عمری در تاریخ انتقال منافع باید گرفته شود. یعنی اگر مصالح فوت کند، زمانی که مالکیت ملک به شما منتقل شد، مالیات انتقال مال مورد نظر اخذ خواهد شد. به صورت زیر:
ماده ۵۹ ـ نقل و انتقال قطعی املاک به ماخذ ارزش معاملاتی، به نرخ پنج درصد (۵%) و همچنین انتقال حق واگذاری محل به ماخذ وجوه دریافتی مالک یا صاحب حق، به نرخ دو درصد (۲%)، در تاریخ انتقال از طرف مالکان عین یا صاحبان حق مشمول مالیات می‌باشد.
تبصره ۱ـ در صورتی که در حین تنظیم عقد صلح عمری برای ملک مورد نظر، قیمتی تعیین نشده باشد، قیمت ملک‌های همان ناحیه را برای آن در نظر می‌گیرند.
تبصره ۲ـ حق واگذاری محل از نظر این قانون عبارت است از: حق کسب یا پیشه، حق تصرف محل یا حقوق ناشی از موقعیت تجاری محل.
مدارک لازم برای صلح عمری
مدارکی که برای تنظیم قرارداد صلح عمری مورد نیاز است عبارت‌اند از:
- سند تک برگ یا منگوله‌دار ملکی که قرار است مورد صلح قرار بگیرد. (اگر مورد صلح در دست احداث باشد، باید پایان کار نیز ارائه شود)
- استعلام شهرداری
- استعلام دارایی
- کارت ملی هر دو شخص صالح و متصالح
- شناسنامه هر دو شخص صالح و متصالح
- استعلام ثبت
- اجاره‌نامه عرصه، در مواردی که ملک اوقافی باشد.
هزینه ثبت رسمی صلح عمری در ایران
هزینه ثبت رسمی صلح عمری
برای ثبت رسمی قرارداد صلح عمری، باید به دفتر اسناد رسمی مبلغی پرداخت شود که این مبلغ سالانه تغییر می‌کند. توجه داشته باشید، که برای همه این موارد باید عضو سامانه ثنا باشید.
مالیات صلح عمری
طبق قانون، برای اموالی که پس از فوت افراد از ایشان باقی می‌ماند و طبق وصیت و قانون ارث تقسیم می‌شود مالیاتی تعلق می‌گیرد و مبلغ آن باید به حساب دولت واریز شود. همین مسئله برای قرارداد صلح عمری هم برقرار است اما تفاوتی که دارد این است که مالیات اموال “صلح عمری” خیلی کمتر از مالیات بر اموال وصیت شده است.
با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، طرفین صلح با مراجعه به دفتر ثبت اسناد رسمی می‌تواند برای تنظیم قرارداد صلح عمری اقدام کنند. این واگذاری به صورت کاملاً رسمی و قانونی صورت می‌گیرد و قرارداد آن یک مدرک و سند رسمی است و قابل انکار نیست، بنابراین برای ملکی که سند رسمی نداشته باشد باید صلح عادی انجام داد و صلح عمری قابل تنظیم نیست.
