مالیات بر اجاره، یکی از انواع مالیات‌ها است و در قانون مالیات‌های مستقیم قرار دارد. افرادی که سرمایه های خود را تبدیل به ملک می کنند و از راه اجاره دادن آن ها، اقدام به امرار معاش می کنند، باید توجه داشته باشند که، قانون‌گذار مالیات را به عنوان یک وظیفه ملی برای این افراد می‌داند و هرکس باید سهم خود را ادا کند.
افرادی که دارای درآمد معینی هستند، برای آن ها مالیات وضع می شود و افرادی هم که از محل درآمد اجاره امرار معاش می‌کنند نیز از این امر مستثنی نمی باشند.
مالیات بر اجاره
در تمام کشورهای دنیا، پرداخت مالیات یکی از راه های تامین هزینه‌های عمومی کشور می باشد و زمینه‌های عمرانی، سلامت و سایربخش‌ها را فراهم می کند. در قانون، مالیات دارای اقسام مختلفی است. برخی مالیات‌ها مستقیم و برخی دیگر غیرمستقیم هستند. مالیات مستقیم خود دارای اقسامی است، مانند مالیات بر سرمایه و دارایی و مالیات بر درآمد.
یکی از انواع مالیات، مالیات بر درآمد اجاره می باشد و این مالیات، مالیاتی است که فرد به واسطه ی وجود درآمد ناشی از اجاره دادن املاک خود باید پرداخت کند. زیرا بر اساس ماده ۵۲ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد شخص حقیقی یا حقوقی ناشی از واگذاری حقوق خود نسبت به املاک واقع در ایران، پس از کسر معافیت‌های مقرر در این قانون مشمول مالیات بر درآمد املاک میشود.
کاربری ملک مشمول مالیات بر اجاره
قانون مالیات های مستقیم، کاری به کاربری ملک شما ندارد و بر درآمد حاصل از اجاره آن مالیات تعلق می گیرد، یعنی در واقع، اگر ملک شما تجاری، اداری و یا مسکونی باشد مشمول مالیات می شود و میزان اجاره بهای ملک هم میزان مالیات آن را مشخص می کند.
کاربری ملک مشمول مالیات بر اجاره و مسئولیت پرداخت
مسئولیت پرداخت مالیات بر اجاره با کیست؟
بر اساس قانون، مسئولیت پرداخت مالیات بر اجاره با کسی است که این درآمد را دریافت می‌کند. در واقع، مالک ملک یا شخصی که مستاجر است اما اجازه اجاره دادن ملک را دارد، مشمول این مالیات می شود. البته با این تفاوت که در مورد موجری که مالک باشد، مبنای محاسبه مالیات، اجاره دریافتی اعم از نقد و غیرنقد خواهد بود و در مورد موجر دست دوم (یعنی مستاجری که ملک را اجاره داده) مبنای محاسبه مالیات، مابه‌التفاوت اجاره دریافتی از مستاجر دوم و اجاره پرداختی به مالک خواهد بود. اگ می خواهید بیشتر در این مورد بخوانید می توانید مقاله مالیات بر مستغلات اجاره چیست و به عهده کیست را مطالعه بفرمایید.
میزان درآمد مشمول مالیات بر درآمد اجاره
بر اساس ماده ۵۳ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد مشمول مالیات املاکی که اجاره داده میشوند، عبارت است از کل مال‌الاجاره، اعم از نقدی و غیرنقدی، پس از کسر بیست و پنج درصد (۲۵%) بابت هزینه‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره. یعنی در واقع ۷۵ درصد از درآمد ملک، مشمول مالیات خواهد بود. برای مثال اگر درآمد ملکی سالانه ۱۰۰ میلیون تومان باشد، ۷۵ میلیون آن در محاسبه مالیات لحاظ خواهد شد. هرگاه موجر مالک نباشد، درآمد مشمول مالیات وی عبارت است از مابه‌التفاوت اجاره دریافتی و پرداختی بابت ملک مورد اجاره.
میزان درآمد مشمول مالیات بر درآمد اجاره و محسبه ی مقدار اجاره بها
مبنای تعیین اجاره‌بها برای تعیین درآمد مشمول مالیات
بر اساس ماده ۵۴ قانون مالیات‌های مستقیم، درآمد اجاره بر اساس قرارداد اجاره اعم از رسمی یا عادی، مبنای تشخیص مالیات قرار می‌گیرد. در مواردی که قرارداد وجود نداشته باشد یا از ارائه آن خودداری گردد و یا مبلغ مندرج در آن کمتر از هشتاد درصد (۸۰%) ارقام مندرج در جدول املاک مشابه تعیین و اعلام شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور باشد و نیز درمورد ماده ۵۴ مکرر این قانون، میزان اجاره‌بها بر اساس جدول اجاره املاک مشابه تعیین خواهد شد.
به عبارت دیگر، مبنای محاسبه مالیات، اجاره‌بهای واقعی ملک است که موجر دریافت می‌کند. بنابراین چنانچه بر اساس اسناد و مدارک مثبته معلوم شود اجاره ملک بیش از مبلغی است که مأخذ تشخیص درآمد مشمول مالیات قرار گرفته است، مالیات مابه‌التفاوت طبق مقررات قانون قابل مطالبه است. در صورت اعتراض مودی، پرونده قابل رسیدگی در مراجع حل اختلاف موضوع قانون مالیات‌های مستقیم خواهد بود. در مواردی نیز که درآمد اجاره واقعی کمتر از درآمد تعیین‌شده باشد و مالیات تعیین‌شده مورد اعتراض مودی باشد، پرونده در مراجع حل اختلاف مالیاتی رسیدگی میشود.
نرخ مالیات بر درآمد ناشی از اجاره‌بها برای اشخاص حقوقی
بر اساس ماده ۱۰۵ قانون مالیات‌های مستقیم، جمع درآمد شرکت‌ها و درآمد ناشی از فعالیت‌های انتفاعی سایر اشخاص حقوقی که از منابع مختلف در ایران یا خارج از ایران تحصیل میشود، پس از وضع زیان‌های حاصل از منابع غیرمعاف و کسر معافیت‌های مقرر به استثنای مواردی که طبق مقررات این قانون دارای نرخ جداگانه‌ای است، مشمول مالیات به نرخ بیست و پنج درصد (۲۵%) خواهند بود.
وزارتخانه‌ها، موسسات و شرکتهای دولتی و دستگاه‌هایی که تمام یا قسمتی از بودجه آنها به وسیله دولت تأمین میشود، نهادهای انقلاب اسلامی، شهرداری‌ها و شرکت‌ها و موسسات وابسته به آنها و همچنین سایر اشخاص حقوقی مکلفند مالیات موضوع این فصل را از مال‌الاجاره‌هایی که پرداخت می‌کنند کسر کنند و تا پایان ماه بعد به اداره امور مالیاتی محل وقوع ملک پرداخت و رسید آن را به موجر تسلیم نمایند.
معافیت‌های مالیات بر درآمد ناشی از اجاره چگونه محاسبه میشود
معافیت‌های مالیات بر درآمد ناشی از اجاره
در قانون مالیات‌های مستقیم معافیت‌هایی برای صاحبان املاک در نظر گرفته شده که به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد:
- محل سکونت بستگان
- رعایت الگوی مصرف ساخت مسکن: مالکان مجتمع‌های مسکونی دارای بیش از سه واحد استیجاری که با رعایت الگوی مصرف مسکن بنا به اعلام وزارت راه و شهرسازی ساخته شده یا میشوند، در طول مدت اجاره از صد در صد (۱۰۰%) مالیات بر درآمد املاک اجاری معاف هستند.
- اشخاص فاقد درآمد
- اجاره‌نشینی فرد موجر: بر اساس ماده ۵۵، هرگاه مالک خانه یا آپارتمان مسکونی، آن را به اجاره واگذار نماید و خود محل دیگری برای سکونت خویش اجاره نماید یا از خانه سازمانی که کارفرما در اختیار او می‌گذارد استفاده کند، در احتساب درآمد مشمول مالیات این فصل، میزان مال‌الاجاره‌ای که به موجب سند رسمی یا قرارداد می‌پردازد یا توسط کارفرما از حقوق وی کسر و یا برای محاسبه مالیات بر حقوق تقویم می‌گردد از کل مال الاجاره دریافتی او کسر خواهد شد.
با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، مالیات بر اجاره یکی از مالیات‌های مستقیم است که در قانون دارای قواعد خاصی است. در ایران، مانند سایر کشورهای جهان، افراد مکلف هستند بخشی از درآمد خود را به عنوان مالیات به دولت بپردازند.
