حساب جاری شرکاء، حسابی است که فقط برای دریافت و پرداخت های شرکا و سهام داران شرکت استفاده می شود و برای به نمایش گداشتن تبادل مالی بین شرکت و شرکا است و در سمت چپ ترازنامه در قسمت بدهی های جاری به نمایش گذاشته می شود. هزینه، واریز ها و یا برداشت های نامشخص، مستقیما با جاری شرکا بسته می شود و گردش خطا را در این حساب ایجاد می نماید.
در بسیاری موارد هم مبالغ بسیار بالایی برای این حساب نمایش داده می شود که معمولا با سایر اقلام مندرج در ترازنامه هم خوانی ندارد. به همین دلیل آن را به عنوان درآمد و فروش های کتمان شده تلقی می شود و مشمول مالیات می گردد.
حساب جاری شرکا، ماهیتی دوگانه دارد و به همین دلیل هم در زیرشاخه سرفصل سایر حساب های دریافتنی و هم سایر حساب های پرداختنی می تواند قرار بگیرد. این حساب، از نظر مقاصد مالیاتی، کشش بسیاری را برای حسابرسان مالیاتی و ممیزان، ایجاد می کند و به همین دلیل باید بپذیریم که این حساب، بسیار مهم است و می بایست برای نمایش تبادل مالی شرکا و شرکت به کار گرفته شود.
حساب جاری شرکاء
این حساب، یکی از حساب های بسیار مهم در حسابداری می باشد و به نوعی باعث حفاظت از کسب و کار شما می شود و برای بررسی دریافتیهای نقدی شرکت از شرکا و یا پرداختیهای نقدی شرکت به شرکا ایجاد می شود.
همه شریکهای تجاری، یک حساب جاری مشترکی دارند و اگر این حساب مشترک برای چندین سال در گردش باشد و به وسیله ی سهام داران شارژ شود، قطعا این گردش حساب با افزایش تورم روبرو می شود و نشان دهنده ی این است که شرکت در طول دورههای مختلف دچار کمبود وجه و نقدینگی و به وسیله ی سهام داران شده است.
این حساب، مسیری برای تامین مالی شرکت در زمانهای ضروری و لازم، همچنین برداشتهای شرکاء از بانک صندوق شرکت و یا خرج کردن اموال شرکت به نفع سهام دار است و به هیچ عنوان اجازه ی درگیر شدن با عملیات شرکت را ندارد و تسویه حساب بدهکاران یا بستانکاران نمی توان از آن استفاده کنید.
بستانکاری حساب جاری شرکا
اگر حساب جاری شرکاء در بستانکاری افزایش پیدا کند، صرفا بر اساس معاملات نقدی و واریز وجه ایجاد می شود و در صورتی که عکس کاهش قبلی نباشد، به نوعی تامین مالی تلقی و در فعالیت های تامین مالی طبقه بندی می شود.
کاهش در بستانکاری جاری شرکا، هم در صورتی که عکس یک افزایش قبلی نباشد، به دو بعد منجر می شود. اگر بدهکاری این حساب برای پرداخت سود باشد، آن بخش از مبلغ بدهکار باید در بخش بازده سرمایه گذاری ها و سود پرداختی بابت تامین مالی منظور گردد.
اگر بدهکار شدن حساب، عکس بستانکاری نباشد، این فعالیت به عنوان اعطای وام به حساب جاری شرکا محسوب می شود و با توجه به عدم بازدهی، نمی توان آن را در فعالیت های سرمایه گذاری طبقه بندی کرد. این فعالیت، از جمله فعالیت هایی می باشد که در طبقات پایینی صورت جریان وجوه نقد جایگاهی ندارد و باید در بخش فعالیت های عملیاتی طبقه بندی گردد.
تورم در حساب جاری شرکا نشان دهنده ی چیست؟
افزایش تورم در این حساب، نشان دهنده ی این موضوع می باشد که، شرکت مورد نظر در طول دوره های مختلف در صورت کمبود نقدینگی، به وسیله ی سهامداران به شارژ مالی نیاز دارد. بر اساس تبصره (۸) استاندارد حسابداری شماره ۱۲، افشای اطلاعات اشخاص وابسته، مبلغ معاملات و مبلغ پرداختنی به اشخاص وابسته و مبالغ دریافتنی از آن ها بر اساس تفکیک طبقات باید مشخص شود.
بر اساس این استاندارد، تشخیص مانده حساب های فی مابین واحد تجاری و اشخاص وابسته آن باید کاملا مشخص باشد و در صورت های مالی کلیه واحدهای تجاری مانند صورت های مالی جداگانه واحد تجاری اصلی، شریک خاص یا سرمایه گذار مشخص شود.
براساس بند (۲۰) این استاندارد، افشای مبالغ پرداختنی به اشخاص وابسته و مبالغ دریافتنی از آنان باید بر حسب طبقات مشخص شده، در صورت های مالی اساسی استاندارد شماره ۱،صورت پذیرد. به همین دلیل است که باید به سمت استفاده از کدینگ با سطوح بیشتر سوق داشته باشیم، زیرا هرچه حساب ها دقیق تر و جزئی تر نشان داده شوند، گزارشات شفاف تر و احتمال ظن کتمان کمتر می شود.
انواع ماهیت حسابها
تمامی حسابها در سیستم حسابداری، دارای دو ماهیت بستانکار و بدهکار هستند و در ذیل آن ها را بررسی می کینم:
حساب با ماهیت بدهکار
هر چیزی که به عنوان دارایی مانند: دارایی ثابت، دارایی جاری، موجودی نقدی و بانکی و تمامی هزینههایی که جهت خرید این داراییها مصرف میشود، برای شرکت محسوب شود دارای ماهیت بدهکار هستند و زمانی که یک حساب دارایی ماهیت بدهکار باشد، افزایش در آن منجر به بدهکار شدن و کاهش آن منجر به بستانکار شدن می شود ومانده ی این حساب باید بدهکار باشد.
حساب با ماهیت بستانکار
در مقابل حساب هایی با ماهیت بدهکار، حسابهای بستانکار وجود دارند که شامل: بدهیهای جاری و بلند مدت، سرمایه، پیش دریافتها، حقوق صاحبان سهام و عایدیها می شوند و در حساب بستانکار، افزایش موجودی را بستانکار وکاهش موجودی را بدهکار محسوب میکنند و مانده این حسابها باید بستانکار باشد.
حساب با ماهیت دوگانه
حساب با ماهیت دوگانه، در واقع حسابهایی هستند که میتوانند در هر دو سمت معادله قرار گیرند. مانده این حسابها هم دارای ماهیت بدهکار و هم ماهیت بستانکار هستند و حساب جاری شرکا که تمرکز این مقاله بر روی آن قرار دارد از جمله این نوع حساب محسوب می شود. در واقع به این نوع حسابها که می تواند کاهش و افزایش آنها در هر دو سمت راست و چپ معامله ثبت شود، حسابهای دوگانه گفته میشود.
حساب با ماهیت خنثی
حسابهای خنثی و یا فاقد ماهیت، شرایط خاصی ندارند و هیچ سمت معامله مانند گزارش های مادی، حساب های پرداختنی و دریافتنی قرار نمیگیرند و این حسابهای با ماهیت خنثی تنها جنبه تعهدی دارند و ممکن است در مواقعی برای ارائه آمار مورد استفاده قرار گیرند.
با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، حساب جاری شرکا در واقع حسابی است که منحصرا برای دریافتها و پرداختهای نقدی شرکا و سهام داران با شرکت مورد استفاده قرار می گیرد و تبادل مالی میان شرکت و شرکا را برای حسابدار مشخص می کند و در سرفصلهای حسابداری در قسمت سمت راست ترازنامه و در بخش بدهیهای جاری قرار میگیرد. البته توجه داشته باشید که مانده ی این حساب در پایان سال مالی، با توجه به میزان برداشتیها و واریزی شرکا، میتواند به صورت بدهکار یا بستانکار باشد.