حسابداری انبار فرآیندی است که به ثبت و کنترل تمامی فعالیت‌های مرتبط با موجودی‌ها و عملیات انبار در یک سازمان می‌پردازد. هدف اصلی حسابداری انبار، تهیه و حفظ اطلاعات دقیق و قابل اعتماد درباره موجودی‌های انبار، جریان ورود و خروج کالاها، و ارزیابی ارزش موجودی‌ها است.
این حسابداری، شامل مجموعه‌ای از روش‌ها، قوانین و استانداردهایی است که برای مدیریت موجودی‌ها و کنترل عملیات انبار استفاده می‌شود. این حوزه شامل فرآیندهایی مانند ثبت ورود و خروج کالاها، تعیین ارزش موجودی‌ها، بررسی صحت و دقت موجودی‌ها، تعیین سطح سرویس به مشتریان، برنامه‌ریزی تولید و خرید، و تحلیل عملکرد انبار می‌شود.
با استفاده از حسابداری انبار، سازمان‌ها قادرند موجودی‌های خود را مدیریت کرده، هزینه‌ها را کاهش داده، بهره‌وری را افزایش دهند و به طور کلی عملکرد انبار خود را بهبود بخشند. همچنین، این حسابداری به صاحبان کسب و کار و مدیران اطلاعاتی دقیق درباره وضعیت موجودی‌ها و عملکرد انبار ارائه می‌دهد که به اتخاذ تصمیمات بهینه و استراتژی‌های مناسب کمک می‌کند.
چرا حسابداری انبار انجام می‌شود؟ و انباردار کیست؟
چرا حسابداری انبار انجام می‌شود؟
حسابداری انبار به دلایل متعددی انجام می‌شود. در زیر، برخی از اهمیت‌ها و دلایل انجام حسابداری انبار را بررسی می‌کنیم:
مدیریت موجودی
حسابداری انبار به سازمان‌ها کمک می‌کند تا موجودی‌های خود را به صورت دقیق و دسته‌بندی شده مدیریت کنند. این اطلاعات باعث می‌شود که سازمان بتواند میزان دقیقی از موجودی‌ها را در اختیار داشته باشد و مشکلات مربوط به کمبود یا فرسودگی موجودی‌ها را پیش بینی و مدیریت کند.
برنامه‌ریزی تولید و خرید
حسابداری انبار اطلاعاتی درباره نیازهای موجودی و جریان ورود و خروج کالاها ارائه می‌دهد. با تحلیل این اطلاعات، سازمان می‌تواند برنامه‌ریزی بهینه‌تری برای تولید و خرید مواد و کالاها انجام دهد و همچنین ریسک‌های مرتبط با نقص موجودی‌ها را کاهش دهد.
کاهش هزینه‌ها
حسابداری انبار به سازمان‌ها کمک می‌کند تا میزان دقیقی از موجودی‌ها را در اختیار داشته باشند و به همین ترتیب از هزینه‌های مرتبط با موجودی‌های غیرضروری یا بیش از حد استفاده شده جلوگیری کنند. همچنین، با داشتن اطلاعات دقیق درباره موجودی‌ها، سازمان‌ها قادرند مدیریت بهتری برای سفارش‌ها، حمل و نقل و ذخیره‌سازی داشته باشند که می‌تواند هزینه‌های غیرضروری را کاهش دهد.
ارزیابی عملکرد انبار:
حسابداری انبار اطلاعاتی درباره عملکرد انبار و کارایی استفاده از منابع را ارائه می‌دهد. این اطلاعات به سازمان کمک می‌کنند تا عملکرد انبار خود را ارزیابی کنند و بهبودهای لازم را اعمال کنند. همچنین، با تحلیل اطلاعات حسابداری انبار، می‌توان الگوها و روندهایی را شناسایی کرد که بهبود عملکرد انبار را ایجاد می‌کنند.
به طور خلاصه، حسابداری انبار به سازمان‌ها کمک می‌کند تا موجودی‌هبا دقت مدیریت کنند، هزینه‌ها را کاهش دهند، عملکرد انبار را بهبود بخشند و به طور کلی عملکرد و سودآوری سازمان را ارتقا دهند.
اصول حسابداری انبار
اصول حسابداری انبار عبارتند از:
اصل موجودی قدرت خرید:
این اصل بیان می‌کند که موجودی‌ها باید با استفاده از قدرت خرید مشابه در زمان خرید آن ها ارزش‌گذاری شوند. به عبارت دیگر، ارزش موجودی‌ها باید با توجه به قیمت‌های موجود در بازار در زمان خرید آنها تعیین شود.
اصل هزینه تمام:
این اصل بیان می‌کند که هزینه‌های مرتبط با تولید یا خرید کالاها باید به صورت هزینه‌های تمام شده در دوره موردنظر محاسبه شوند. این شامل هزینه خرید، هزینه حمل و نقل، هزینه تولید و هزینه‌های مرتبط دیگر است.
اصل هماهنگی:
این اصل بیان می‌کند که روش‌ها و رویه‌های حسابداری انبار باید در طول زمان هماهنگ و پیوسته باشند. به عبارت دیگر، یک سازمان باید از یک دوره به دیگری از روش‌ها و رویه‌های یکسانی برای ثبت و ارزیابی موجودی‌ها استفاده کند تا اطلاعات قابل مقایسه و قابل اعتمادی را فراهم کند.
اصل ارزش عادلانه:
این اصل بیان می‌کند که موجودی‌ها باید با استفاده از ارزش عادلانه آنها در بازار ارزیابی شوند. این شامل تعیین ارزش موجودی‌ها بر اساس قیمت فعلی یا قیمت تخمینی آنها در بازار است.
اصل حسابداری باز:
این اصل بیان می‌کند که اطلاعات مربوط به موجودی‌ها و رویه‌های حسابداری انبار باید به صورت کامل و قابل فهم در صورت‌های مالی و گزارش‌های دیگر سازمان منتشر شود. این اطلاعات باید به گونه‌ای ارائه شوند که کاربران قادر باشند تصمیم‌گیری مناسب درباره موجودی‌ها را انجام دهند.
این اصول حسابداری انبار به سازمان‌ها کمک می‌کنند تا موجودی‌ها را به صورت دقیق و قابل اعتماد ثبت و ارزیابی کنند و اطلاعات لازم را برای تصمیم‌گیری‌های مدیریتی فراهم کنند.
اصول حسابداری انبار و روش انجام آن
حسابداری انبار چگونه کار می‌کند؟
حسابداری انبار فرایندی است که به ثبت، آنالیز و گزارش دادن درباره موجودی‌ها و تغییراتی که در آنها رخ می‌دهد، می‌پردازد. در زیر، مراحل کار حسابداری انبار را شرح می‌دهم:
ثبت ورود و خروج کالاها:
ابتدا، هنگامی که کالاها وارد انبار می‌شوند یا از انبار خارج می‌شوند، اطلاعات مربوط به این ورود و خروج در سیستم حسابداری ثبت می‌شود. این اطلاعات شامل تاریخ، تعداد، قیمت و شناسه کالا می‌باشد.
ارزیابی موجودی:
سپس، موجودی‌های موجود در انبار بررسی و ارزیابی می‌شوند. ارزش موجودی‌ها ممکن است بر اساس قیمت خرید، قیمت تمام شده، یا قیمت عادلانه در بازار تعیین شود. اطلاعات مربوط به ارزش و تعداد موجودی‌ها در سیستم حسابداری ثبت می‌شود.
تسویه و حسابرسی:
در این مرحله، اختلافات بین موجودی‌های ثبت شده و موجودی‌های فیزیکی انبار بررسی می‌شود. اگر اختلافی وجود داشته باشد، باید آن را توجیه و تصحیح کرد. همچنین، ممکن است موجودی‌ها توسط حسابرسان خارجی نیز بررسی شود تا اطمینان حاصل شود که عملکرد حسابداری صحیح است.
گزارشگیری:
در نهایت، گزارش‌های مربوط به موجودی‌ها و جریان ورود و خروج کالاها تهیه می‌شود. این گزارش‌ها شامل اطلاعاتی مانند موجودی فعلی، موجودی متوسط، تحولات موجودی در دوره زمانی مشخص و غیره است. این گزارش‌ها به مدیران و سایر صاحبان سهام، بخش مالی و سایر عوامل مرتبط کمک می‌کنند تا تصمیم‌گیری‌های مدیریتی صحیح را انجام دهند.
مهمترین ابزارهایی که در حسابداری انبار استفاده می‌شود، شامل سیستم‌های مدیریت انبار (مانند نرم‌افزارهای موجودی)، سیستم‌های بارکدخوانی، نشانگرهای موجودی و سیستم‌های هوشمند انبار است. این ابزارها به برقراری یک سیستم موثر و دقیق برای حسابداری انبار به ثبت و رصد موجودی‌ها و جریان کالاها در انبار می‌پردازد و شامل مراحل زیر است:
- ثبت ورود و خروج کالاها
- ارزیابی موجودی
- کنترل موجودی
- گزارش گیری
کاربرد حسابداری انبار
به‌صورت کلی کاربرد حسابداری انبار را می‌توان به موارد زیر خلاصه کرد:
- محاسبه کردن مبلغ موجودی‌های انبار به قیمت تمام‌شده و در صورت خسارت ناشی از حوادث، محاسبه خسارات با آن قیمت‌ها.
- کاهش میزان عملیات‌های حسابداری و تسهیل کار حسابداران با کمک صدور قبض انبار و تسهیل پرداخت مبلغ کالا به فروشنده.
- کنترل تعداد موجودی انبار و جلوگیری نمودن از صرف هزینه بیش از حد و هدر رفت سرمایه در گردش موسسه.
- جلوگیری کردن از ضرر و زیان گسترده در واحدهای اقتصادی با کمک کنترل دقیق موجودی انبار و جلوگیری کردن از ازدیاد بیش از حد موجودی.
- دریافت کردن، نگه داری و توزیع صحیح و سریع مواد اولیه، کالا و وسایل مورد نیاز.
کاربرد حسابداری انبار برای انباردار
انبار دار کیست و چه وظایفی دارد
در کنار حسابدار انبار، انباردار هم همیشه حضور دارد و حالا بد نیست تا کمی در خصوص وظایف انباردار نیز صحبت کنیم. به این ترتیب می‌توانید تفاوت بین وظایف این دو پست شغلی را تشخیص دهید.
- ارائه ی کلیه گزارش‌های لازم به مقامات مربوطه
- بایگانی کردن اسناد و مدارک مهم انبار
- حفظ، حراست و نگه داری از اجناس
- همکاری کردن باحسابداری صنعتی و واحد سفارش‌ها در خصوص تعیین حداقل و حداکثر نقطه سفارش
- طبقه‌بندی، تنظیم و کدگذاری کالاها و اجناس
- ثبت مشخصات و تعداد اجناس وارد شده و صادر شده در دفاتر و کارت‌های انبار
- صدور برگ درخواست خرید کالاها در صورت نیاز
- صدور فرم‌های مرجوعی و برگشت از خرید کالاها و سایر فرم‌های مشابه
- صدورحواله انبار هنگام تحویل کالا
- صدور قبض انبار یا برگ رسید جنس به انبار بعد از تحویل گرفتن کالا
- تحویل اجناس و کالاهای خریداری‌شده بر اساس اسناد و مدارک خرید
با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، حسابداری انبار یک بخش مهم از حسابداری است که به مدیریت و کنترل فعالیت‌های مالی مرتبط با عملیات انبار می‌پردازد. هدف اصلی حسابداری انبار، رصد و ثبت تمامی تراکنش‌های مالی مربوط به ورود و خروج مواد و کالاها از انبار است. در حسابداری انبار، اطلاعات مربوط به موجودی کالاها، خریدها، فروش‌ها، حمل و نقل، نگهد اری و هزینه‌های مرتبط با انبارداری ثبت و تجزیه و تحلیل می‌شوند.
