حسابداری دارای رهنمودهای مشخصی است که، نحوه اندازه گیری، داده پردازی و مخابره اطلاعات مالی را به حسابداران نشان می دهند و تماماً تحت کنترل و برگرفته از اصول پذیرفته شده حسابداری هستند.
حسابداری، نه تنها شامل یک سری اصول است، بلکه مفروضات و روش های مناسب دستیابی به اطلاعات حسابداری را نیز در بر می گیرد و این قواعد، احکام و روش های که در طول تاریخ مورد قبول حسابداری بوده است را نیز شامل می شود.
این اصول، دارای یک چارچوب مفاهیم نظری که توسط کمیته استانداردهای حسابداری مالی تدوین می شوند، استوار است و در این چارچوب هدف اصلی گزارشگری مالی تهیه اطلاعات مفید برای سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان می باشد. این اطلاعات باید مربوط، قابل اتکا، قابل مقایسه و قابل فهم باشند.
مفروضات حسابداری
برای طبقه بندی کردن مفروضات حسابداری، باید به موارد ذکر شده در ذیل توجه کنید:
فرض تفکیک شخصیت:
فرض تفکیک شخصیت، یکی از اساسی ترین مفروضات حسابداری است و برای مقاصد حسابداری و گزارشگری مالی هر موسسه و یا بخش هایی از آن یک شخصیت جداگانه فرض شده که مستقل از شخصیت مالک یا مالکین آن می تواند معاملاتی انجام دهد.
در قانون حسابداری، باید مرزهای هر واحد تجاری به وضوح مشخص باشد، زیرا در بخش های یک سازمان بزرگ و در هر واحدی که نیاز است، مفهوم واحد جداگانه در حسابداری ارزیابی بصورت جداگانه ای صورت گیرد.
در واقع به این معنا می باشد که، مبادلات واحد های تجاری مختلف نباید با یکدیگر و یا با مبادلات مالک یا مالکین ان ادغام شود و باید مجزا و منفک ارزیابی شود.
فرض تداوم فعالیت:
دلیل اندازه گیری دارایی ها به بهای تمام شده تاریخی، مفهوم تداوم فعالیت است و این مفهوم به این معنا می باشد که واحد تجاری، برای مدت زمان مدیدی در آینده به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
هدف از بیشتر دارایی ها مانند: ملزومات، زمین، ساختمان و اثاثه که به آن ها منابع اقتصادی هم می گویند، استفاده از آن ها است و به هیچ عنوان فروش این دارایی ها مد نظر نیست.
برای تداوم فعالیت حسابداران، باید واحد تجاری برای مدت کافی به فعالیت خود ادامه دهد و دارایی موجود برای رسیدن به اهداف مورد نظر مصرف شود.
برای درک بیشتر این مفهوم، فرض کنید که موسسه ای در روال غیر عادی برای انجام یک قرارداد دو ساله تشکیل شده و اکنون پس از گذشت این مدت و انجام کار به جای فرض تدام فعالیت قصد انحلال و فروش تمام دارایی های خود را دارد. در این صورت گزارش ارزش جاری بازار، روش مناسبی برای اندازه گیری دارایی ها می باشد.
توجه داشته باشید که اگر، در روال عادی فعالیت غالبا فرض تداوم فعالیت مورد توجه باشد، در این صورت در سوابق حسابداری دارایی ها به بهای تمام شده تاریخی انعکاس می یابند. بر اساس کمیته استاندارد، هر مجموعه ای که برای مدت طولانی فعالیت کند، این فعالیت قابل پیش بینی است و تمایلی به کاهش و یا انحلال شرکت وجود ندارد.
فرض دوره مالی:
در پایان اجرای عملیات، زمانی که مطالبات وصول پیدا کردن و بدهی ها پرداخت شدند، نتایج واقعی مشخص می شود و با توجه به اینکه حسابداران برای ثبت اطلاعات مالی نمی توانند تا پایان پروژه صبر کنند، به همین دلیل دوره های مالی برای گزارش های مالی مشخص می شود.
در فرض دوره مالی، صاحبان سرمایه، بستانکاران و اعتباردهندگان از نتیجه کارکرد و کارایی واحد تجاری مطلع می شوند، بستانکاران تسویه می شوند و در انتهای هر دوره و مجزا از سایر دوره ها ارائه می شوند. توجه داشته باشید که صورت های مالی با دوره مالی قبل مقایسه می شوند.
فرض تعهدی:
براساس فرض تعهدی، درآمدها بعد از تحقق و هزینه به محض تحمیل، بدون توجه به زمان دریافت یا پرداخت وجه نقد مربوط شناسایی و ثبت می شود.
فرض واحد اندازه گیری:
حسابداران، مبادلات را به ریال ثبت می کنند و قدرت خرید ریال همواره ثابت است و فرض ثبات واحد پولی بر مبنای نادیده گرفتن تاثیرات تورم استوار شده است. حسابداران با توجه به این فرض، محاسبات خود را با تصور اینکه قدرت خرید پول ثابت است، انجام می دهند.
در کشورهایی مثل کشورمان ایران که نرخ تورم بالا است و حسابداران باید مقادیر پولی گذشته براساس قواعد و استانداردهای حسابداری با قدرت خرید جاری پول را اندازه گیری کنند. در این اصل صورت های مالی با سایر مجموعه ها مقایسه می شوند و یک واحد مناسب برای ثبت و نمایش گزارش ها وجود دارد.
اصول حسابداری
برای طبقه بندی اصول حسابداری باید به موارد ذکر شده در ذیل توجه داشته باشید:
اصل بهای تمام شده:
اصل بهای تمام شده به این معنا است که دارایی ها و خدمات خریداری شده باید به بهای تمام شده واقعی خود ثبت شوند. حتی اگر چنانچه یک خریدار بخواهد بر اساس سود معامله، مبلغ دارایی را بیش از مبلغ پرداختی ارزش بیان کند، به هرحال مبلغ پرداختی در مبادله ملاک قرار می گیرد و بهای تمام شده معادل ارزش نقدی هر مبادله می باشد.
دیگر اینکه، بر اساس اصل بهای تمام شده، اگر یک دارایی در واحد تجاری نگه داری می شود، باید بهای تمام شده آن در حساب های آن واحد بماند، در واقع بهای تمام شده دارایی یک اندازه گیری قابل اتکا است.
اصل تحقق درآمد:
در این اصل، درآمد بدون توجه به زمان دریافت وجه نقد، تنها در زمان تحقق مورد شناسایی قرار می گیرد.
اصل تطابق هزینه ها با درآمدها:
در اصل تطابق هزینه ها با درامدها، اندازه گیری سود در هر دوره باید در مقابل هر دوره هزینه با درآمدهای همان دوره اندازه گیری شود.
اصل افشای حقایق:
این اصل به این صورت می باشد که تمامی اطلاعات در تصمیم گیری مدیران مالی تاثیرگذار است.
تفاوت اصول و مفروضات حسابداری
جمع آوری، ثبت و تهیه ی گزارشات مالی از پایه های اساسی حسابداری است و مهم ترین این عوامل برمبنای فرضیه های ثابتی شکل گرفته اند و با آنها مفروضات حسابداری می گویند. این مفروضات به تنهایی برای اجرای قوانین کافی نیستند و باید در چهارچوب و دستورالعمل هایی که قوانین حسابداری بر اساس آن اجرا می شود، قرار گیرد و به آن اصول حسابداری می گویند.
مفروضات به معنی شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی است و مناسبات محیط حسابداری است. اما اصول رویکرد کلی در شناسایی و اندازه گیری رویداد حسابداری مورد استفاده قرار می گیرد.
با توجه به مطالب ذکر شده در این مقاله، مفروضات حسابداری، پایه و اساس تهیه گزارش ها و صورتهای مالی می باشند و تمام شرکت ها برای ارائه ی صورت های مالی به سازمان های مربوط، باید از یک سری اصول و استانداردهای که مورد پذیرش همه است، استفاده کنند. در واقع، مفروضات حسابداری و میثاق های حسابداری به عنوان مفاهیم اولیه و پایه رشته ی حسابداری هستند.